طریقه ی خاموش کردن آتش با کپسول های آتش نشانی

تاریخ انتشار اولیه: 1399/04/15

تاریخ بروزرسانی: 1403/12/22

آتش سوزی یکی از خطرناک ترین حوادثی است که می تواند در عرض چند ثانیه جان و مال افراد را تهدید کند. بسیاری از مواقع، اگر طریقه ی خاموش کردن آتش با کپسول آتش نشانی را ندانیم، آتش گسترش یافته و مهار آن بسیار دشوار خواهد شد. به هنگام بروز این شرایط، داشتن آگاهی کافی درباره روش صحیح استفاده از کپسول های آتش نشانی می تواند از بروز خسارات جبران ناپذیر جلوگیری کند.

در این مقاله، به بررسی انواع خاموش کننده های آتش، نحوه استفاده صحیح از آن ها، نکات ایمنی و اقدامات ضروری قبل و بعد از خاموش کردن آتش می پردازیم.

اهمیت آشنایی با کپسول های آتش نشانی

دانستن طریقه ی خاموش کردن آتش با کپسول آتش نشانی در بسیاری از مکان ها از جمله خانه ها، دفاتر کار، کارخانه ها، مراکز تجاری و وسایل نقلیه ضروری است. اما نکته مهم این است که استفاده از این تجهیزات نیاز به دانش و مهارت کافی دارد، زیرا هر نوع آتش سوزی، روش اطفای مخصوص به خود را دارد. به عنوان مثال، استفاده از آب برای خاموش کردن آتش های ناشی از تجهیزات الکتریکی ممکن است به برق گرفتگی منجر شود یا ریختن آب روی آتش ناشی از روغن و چربی می تواند باعث گسترش بیشتر شعله ها شود.

انواع کپسول های آتش نشانی و کاربرد آن ها

کپسول های آتش نشانی انواع مختلفی دارند که هرکدام برای خاموش کردن نوع خاصی از آتش طراحی شده اند. شناخت این کپسول ها و انتخاب نوع مناسب برای شرایط مختلف، از مهم ترین نکاتی است که باید به آن توجه کرد.

۱. کپسول های پودری (Dry Powder Extinguisher)

• • موارد استفاده: مناسب برای خاموش کردن آتش سوزی های ناشی از مایعات قابل اشتعال، گازها و تجهیزات الکتریکی.
    • مزایا: قابلیت استفاده در انواع آتش سوزی (کلاس A، B و C).
      • معایب: ممکن است باعث آلودگی محیط شود و برخی از انواع پودرها برای افراد مشکلات تنفسی ایجاد کنند.

۲. کپسول های دی اکسید کربن (CO₂ Extinguisher)

• • موارد استفاده: مناسب برای خاموش کردن آتش سوزی های ناشی از تجهیزات الکتریکی و مایعات قابل اشتعال.
    • مزایا: پس از اطفای حریق، اثری از خود باقی نمی گذارد و برای تجهیزات الکترونیکی ایمن است.
      • معایب: گاز CO₂ می تواند باعث خفگی شود، بنابراین باید در محیط های بسته با احتیاط استفاده شود. همچنین سرمای شدید خروجی نازل ممکن است باعث یخ زدگی پوست شود.

۳. کپسول های فومی (Foam Extinguisher)

• • موارد استفاده: مناسب برای آتش سوزی های ناشی از مایعات قابل اشتعال (کلاس B) و مواد جامد مانند چوب و کاغذ (کلاس A).
    • مزایا: لایه ای از فوم روی سطح ایجاد می کند که مانع از رسیدن اکسیژن به آتش می شود.
      • معایب: در آتش سوزی های الکتریکی قابل استفاده نیست.

۴. کپسول های آبی (Water Extinguisher)

• • موارد استفاده: مناسب برای آتش سوزی های ناشی از مواد جامد مانند چوب، کاغذ، پارچه و سایر مواد قابل اشتعال.
    • مزایا: سادگی استفاده و قیمت پایین.
      • معایب: قابل استفاده برای آتش سوزی های الکتریکی و مایعات قابل اشتعال نیست.

۵. کپسول های واترمیست (Water Mist Extinguisher)

• • موارد استفاده: برای خاموش کردن آتش سوزی های الکتریکی بدون رسانایی جریان برق.
    • مزایا: امکان استفاده در آتش سوزی های الکتریکی و کلاس A.
      • معایب: قیمت بالاتر نسبت به کپسول های معمولی.

طریقه ی خاموش کردن آتش با کپسول آتش نشانی به روش PASS

استفاده صحیح از خاموش کننده های آتش نیازمند رعایت یک روش استاندارد به نام PASS است. این روش چهار مرحله ای به شرح زیر است:

۱. کشیدن ضامن (Pull):

ابتدا پین یا ضامن کپسول را بکشید تا قفل آن باز شود.

۲. هدف گیری (Aim):

نازل یا شلنگ کپسول را به سمت ریشه ی آتش بگیرید، نه شعله ها. این کار باعث می شود ماده خاموش کننده به طور مستقیم روی منبع آتش اثر بگذارد.

۳. فشار دادن (Squeeze):

دسته ی کپسول را فشار دهید تا ماده خاموش کننده از آن خارج شود.

۴. جاروکشی (Sweep):

ماده ی خاموش کننده را به صورت حرکت رفت و برگشتی روی ریشه ی آتش پخش کنید تا کاملاً خاموش شود.

نکات ایمنی هنگام استفاده از کپسول آتش نشانی

قبل از اقدام به خاموش کردن آتش:

• • • • • اطمینان حاصل کنید که زنگ هشدار آتش فعال شده است و مسیر خروج اضطراری مشخص است.
        • اگر آتش در حال گسترش است و قابل کنترل نیست، به جای تلاش برای خاموش کردن آن، فوراً محل را ترک کنید.

نحوه استفاده از کپسول CO₂:

• • • • • هرگز نازل فلزی این کپسول را لمس نکنید، زیرا سرمای شدید می تواند باعث سوختگی سرما شود.

در چه شرایطی نباید از آب استفاده کرد؟

• • • • • • • • • • برای خاموش کردن آتش های الکتریکی: زیرا آب رسانای برق است و ممکن است باعث برق گرفتگی شود.
                  • برای خاموش کردن آتش های ناشی از روغن: زیرا ممکن است باعث پخش شدن روغن داغ و تشدید حریق شود.

پس از تخلیه کپسول:

• • • • • اگر آتش خاموش نشد، سریعاً محل را ترک کنید و به آتش نشانی اطلاع دهید.

اقدامات پس از خاموش شدن آتش

• • اطمینان حاصل کنید که آتش کاملاً خاموش شده و امکان شعله ور شدن دوباره وجود ندارد.
    • محل حادثه را تهویه کنید تا دود و گازهای سمی خارج شوند.
      • اگر کپسول را استفاده کرده اید، آن را دوباره شارژ یا جایگزین کنید.
        • در صورت وجود خسارت، با نیروهای امدادی و آتش نشانی تماس بگیرید تا ارزیابی های لازم انجام شود.

جمع بندی

یادگیری صحیح طریقه ی خاموش کردن آتش با کپسول آتش نشانی یکی از مهم ترین مهارت هایی است که هر فرد باید با آن آشنا باشد. انتخاب نوع مناسب خاموش کننده، رعایت اصول ایمنی و استفاده از روش استاندارد PASS می تواند در مواقع اضطراری از گسترش حریق جلوگیری کند. با این حال، اگر آتش از کنترل خارج شد، اولویت همیشه با خروج ایمن از محل و تماس با آتش نشانی است.

با رعایت این نکات، می توان تا حد زیادی از خطرات آتش سوزی جلوگیری کرده و جان خود و دیگران را نجات داد.